Boşanmada maddi tazminat nedir?
Maddi tazminata ilişkin olarak TMK madde 174/1’deki düzenleme şu şekildedir:
“Madde 174- (1) Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddî tazminat isteyebilir.”
Madde metninden de görüleceği üzere maddi tazminat talep eden tarafın, boşanmada kusursuz ya da daha az kusurlu taraf olması şartıyla, boşanma nedeniyle mevcut veya beklenen menfaatlerinin zedelenmesi yani maddi bir zarara uğramış olması gereklidir. Boşanmada maddi tazminat ise, talep eden eşin boşanma yüzünden uğradığı bu zararın giderilmesi için talep edilen tazminattır.
Maddi tazminat nasıl belirlenir?
Maddi tazminat miktarı belirlenirken hakim; tarafların ekonomik ve sosyal durumlarını, tarafların boşanmaya neden olan olaylardaki kusur derecelerini, günün ekonomik şartlarını, ihlal edilen mevcut ve beklenen menfaatlerin kapsamını ve hakkaniyet ilkesini göz önünde bulundurur.
Maddi anlamda durumu çok iyi olan taraf ile durumu kötü olan tarafın ödeyecekleri tazminat miktarı aynı olmaz. Aynı şekilde özel boşanma sebeplerinden birisinin varlığı sebebi ile ağır kusurlu olan taraf ile genel boşanma sebeplerine göre kusurlu olan tarafın ödeyecekleri tazminat miktarı da aynı olmayacaktır.
Boşanmada manevi tazminat nedir?
Manevi tazminata ilişkin olarak TMK madde 174/2’deki düzenleme ise şu şekildedir:
“Madde 174- (2) Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir. “
Boşanmaya sebep olan olaylar sebebiyle kişilik hakları saldırıya uğrayan tarafın bozulan ruhsal dengesin ve manevi değerlerindeki eksilmeyi karşılamak amaçlı bu tazminatta, kişilik haklarına saldırı nedeniyle kusurlu olan diğer taraftan manevi tazminat isteyebilir.
Manevi tazminat nasıl belirlenir?
Manevi tazminat miktarı belirlenirken hakim, tazminat hukukunun genel esaslarının yanında tarafların ekonomik ve sosyal durumlarını, kusur ve derecesini, hakkaniyet ve orantılılık ilkelerini de göz önünde bulundurur. Hakimin hükmedeceği tazminat miktarının bir tarafı zenginleştirmemesi gerektiği gibi diğer tarafı da fakirleştirmemesi gerekir.
Tazminatlara faiz işler mi?
Maddi ve manevi tazminatlar boşanmanın fer’i yani boşanmadan sonra ikinci sırada değerlendirilecek konulardır. Bu nedenle bu tazminatlar, boşanmaya ilişkin kararın kesinleşmesi ile ödenmesi gerekli hale gelirler.
Boşanma kararının kesinleşmesi ile muaccel hale gelen maddi ve tazminatlar için dava dilekçelerinde belirtilen meblağlar üzerinden faiz işletilebilmesi için ise öncelikle tarafların faiz yürütülmesi ile ilgili taleplerinin olması zorunludur. Mahkeme kendiliğinden bu tazminatlara faiz işletemez.
Tazminat zamanaşımına uğrar mı?
Boşanma ile birlikte maddi ve manevi tazminat istenmişse bu durumda tazminatlar bakımından zamanaşımı ortaya çıkmamaktadır. Ancak boşanma davasında tazminatların istenmemesi durumunda tazminat talebinin belirli bir süre içerisinde talep edilmesi gerekir. Bu durumda tazminat talep edecek taraf, boşanma kararının verilmesinden itibaren 1 yıl içerisinde tazminat istemli davasını açmalıdır. Kişi bu davayı açmazsa kişinin bu hakkı zamanaşımına uğrar.